Krwawienia w trakcie cyklu – jakie są tego powody?

Krwawienie w trakcie cyklu to często naturalny objaw wskazujący na owulację. Nie stanowi wówczas powodu do niepokoju, a raczej potwierdza, że w danym czasie kobieta jest płodna. Nie każde krwawienie w trakcie cyklu jest jednak związane z owulacją, dlatego należy dokładnie przyjrzeć się jego przyczynom. Dowiedz się więcej na temat krwawienia między miesiączkami.

Krwawienie w trakcie cyklu – możliwe przyczyny

Krwawienie w trakcie cyklu może mieć różne przyczyny. Zawsze powinno zaniepokoić kobietę, o ile nie jest ewidentnie związane z owulacją (pojawia się wówczas w środku cyklu). Plamienie lub krwawienie w trakcie cyklu może być spowodowane zaburzeniami hormonalnymi, ale może też wskazywać, że doszło do zapłodnienia i zarodek zagnieżdża się w macicy.

Krwawienie pomiędzy miesiączkami zdarza się także u kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną, zwłaszcza preparaty jednoskładnikowe. Niestety, może też być objawem poważnych chorób narządów rodnych oraz innych dolegliwości wymagających szybkiej interwencji lekarskiej. Z tego względu nie należy nigdy lekceważyć tego rodzaju krwawienia i skonsultować tę sytuację z ginekologiem.

Fazy cyklu miesiączkowego

Prawidłowo przebiegający cykl miesiączkowy składa się z 4 faz. Pierwsza z nich to właśnie miesiączka, która pojawia się w 1-5 dniu cyklu. Złuszczają się wówczas warstwy endometrium, czyli błony śluzowej macicy, które zwiększały swoją grubość, przygotowując się na przyjęcie zarodka. Jeśli nie doszło do zapłodnienia, niepotrzebne w danym miesiącu warstwy endometrium są usuwane właśnie w postaci pojawiającej się co około 28 dni miesiączki. Po zakończeniu miesiączki  tkanki śluzówki macicy zaczynają ponownie przyrastać, co ma na celu odnowę nabłonka i przygotowanie macicy na przyjęcie zarodka w kolejnym cyklu.

Po miesiączce następuje faza folikularna, która pojawia się w 6-13 dniu cyklu. Endometrium zaczyna wówczas ponownie przyrastać, tworząc wyściółkę dla zarodka, gdyby doszło do zapłodnienia. Faza folikularna przebiega pod wpływem estrogenów, których stężenie jest w tym czasie najwyższe. W tej fazie dojrzewa pęcherzyk Graafa i znajdująca się w nim komórka jajowa.

Kolejna faza to owulacja, która przypada zazwyczaj na 14. dzień cyklu. Dochodzi wówczas do pękania dojrzałego pęcherzyka Graafa, z którego uwalniana jest komórka jajowa. Jajeczkowanie to czas największego prawdopodobieństwa na zapłodnienie.

Czwarta faza cyklu to faza lutealna, która przypada na 15-28 dzień cyklu i przebiega pod wpływem progesteronu. Jeśli nie doszło do zapłodnienia, pod koniec tej fazy warstwy endometrium zaczynają się ponownie złuszczać i występuje krwawienie miesięczne mające na celu usunięcie ich pozostałości z macicy.

Jak powinno wyglądać prawidłowe krwawienie miesięczne?

Miesiączka powinna w idealnym cyklu pojawiać się co 28 dni i trwać 3-7 dni. Pierwszego dnia mogą pojawiać się dolegliwości bólowe i obrzmienie brzucha. Początkowo krwawienie podczas miesiączki bywa obfite, stopniowo powinno stawać się coraz słabsze i wreszcie zanikać. Przyjmuje się, że podczas miesiączki kobieta nie powinna tracić więcej niż 80 ml krwi (zazwyczaj jest to 30-40 ml).

Wszelkie odstępstwa od tej normy są powodem do czujności i powinny skłonić do wizyty u ginekologa. Poniżej przedstawione są najczęstsze przyczyny krwawień pomiędzy miesiączkami, jednak ich charakterystyka jest jedynie poglądowa – właściwą diagnozę postawić może tylko lekarz ginekolog.

Krwawienie owulacyjne

Krwawienie owulacyjne pojawia się w czasie jajeczkowania, czyli u kobiet miesiączkujących co 28 dni w 14. dniu cyklu. Zazwyczaj jest to niewielkie plamienie, które trwa nie dłużej niż dwa dni. Mogą towarzyszyć mu dolegliwości podobne jak w czasie miesiączki, czyli np. ból w podbrzuszu. Krwawienie owulacyjne nie jest jednak regułą, co znaczy, że u niektórych kobiet może nie występować lub występować jedynie w czasie niektórych cykli. Z tego względu nie jest to miarodajna metoda wyznaczania dni płodnych.

Bezpośrednią przyczyną krwawienia owulacyjnego jest niski poziom estrogenów, który gwałtownie spada w połowie cyklu, czyli podczas owulacji i w fazie lutealnej. To sprawia, że endometrium, czyli błona śluzowa macicy, delikatnie się łuszczy, a jej fragmenty wydalane są w postaci plamienia. Plamienie owulacyjne może też być spowodowane pęknięciem pęcherzyka Graafa, z którego uwalniana jest do jajowodu dojrzała komórka jajowa. Przy krwawieniu owulacyjnym kobiety często odczuwają charakterystyczne kłucie w okolicy jajnika.

Krwawienie implantacyjne

W niektórych przypadkach pojawia się krwawienie wówczas, gdy dojdzie do zapłodnienia i zarodek zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy. Krwawienie implantacyjne spowodowane jest tym, że zarodek, zagnieżdżając się w endometrium, wydziela enzymy, które ułatwiają mu to zadanie, a jednocześnie złuszczają warstwę błony śluzowej, która jest wydalana, powodując lekkie plamienie. Sytuacja taka ma zazwyczaj miejsce, gdy do zapłodnienia dojdzie około 21. dnia cyklu – plamienie implantacyjne bywa często mylone z miesiączką, ponieważ występuje w czasie spodziewanej menstruacji, a różni się od niej głównie intensywnością (jest słabsze i trwa nie dłużej niż dwa dni).

Stosowanie antykoncepcji hormonalnej

Antykoncepcja hormonalna zazwyczaj reguluje cykl miesięczny, jednak u kobiet, które mają nieregularne miesiączki może w początkowej fazie stosowania powodować krwawienie między cyklami. Przy antykoncepcji hormonalnej krwawienie może pojawić się również wówczas, gdy pominięta zostanie w danym dniu tabletka oraz w przypadku silnych wymiotów i biegunki, które obniżają stężenie hormonów przyjmowanych wraz z tabletką. Działanie hormonów zawartych w tabletkach antykoncepcyjnych osłabiać może też przyjmowanie niektórych leków czy stosowanie ziół – kiedy stężenie hormonów spada, może pojawić się plamienie w czasie innym niż planowana miesiączka.

Krwawienie w trakcie cyklu częściej zdarza się przy stosowaniu jednoskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych, których głównym składnikiem jest progesteron.

Może zdarzać się także po odstawieniu tabletek, ze względu na przystosowanie się układu hormonalnego do stałej dawki hormonów zawartych w środkach antykoncepcyjnych. Po zaprzestaniu ich stosowania organizm potrzebuje nawet kilku miesięcy, by przestawić się na tryb funkcjonowania sprzed stosowania antykoncepcji. Krwawienie w trakcie cyklu może powodować także inny środek antykoncepcyjny – wkładka domaciczna, która może drażnić ściany macicy i przyczyniać się do złuszczania się jej błony śluzowej.

Nieregularne miesiączki

U młodych dziewcząt i kobiet krwawienia mogą zdarzać się nieregularnie i miesiączka pojawiać się może w krótszych lub dłuższych odstępach czasu. W przypadku skróconego cyklu to, co brane jest za krwawienie między miesiączkami, jest po prostu krwawieniem menstruacyjnym.

Jeśli taka sytuacja powtarza się przez dłuższy czas, warto jednak zasięgnąć porady lekarza, który zleci badania w celu wykluczenia ewentualnych zaburzeń hormonalnych. W większości przypadków z czasem miesiączki stają się bardziej regularne.

Krwawienia w trakcie cyklu – endometrioza

Endometrioza to dolegliwość polegająca na pojawianiu się endometrium, czyli błony śluzowej macicy poza macicą, w miejscach takich jak np. otrzewna, czasem też w pochwie i innych lokalizacjach.

Złuszczanie się endometrium w przebiegu endometriozy powoduje bolesne i obfite miesiączki, a także charakterystyczne dla tego schorzenia krwawienia pomiędzy miesiączkami. Dolegliwość ta zazwyczaj mija samoistnie w czasie menopauzy.

Inne przyczyny krwawienia w trakcie cyklu

Krwawienie i plamienie pomiędzy miesiączkami może wskazywać na groźną chorobę układu rodnego, taką jak rak szyjki macicy czy rak jajników w zaawansowanym stadium, może też być konsekwencją infekcji bakteryjnych dróg rodnych, a nawet zaniku pochwy. Często wskazuje też na zaburzenia gospodarki hormonalnej. Dlatego bezwzględnie należy zgłosić się do lekarza, który wykona/zleci konieczne badania i postawi diagnozę.

W przypadku, gdy krwawienie miało charakter implantacyjny, lekarz potwierdzi ciążę i zaleci dalsze postępowanie. To ważne, ponieważ lekkie krwawienie wskazujące na zagnieżdżanie się zarodka w macicy może być mylnie brane za menstruację, podczas gdy pierwsze tygodnie ciąży wymagają szczególnej uwagi i zmiany niektórych nawyków.

 

Bibliografia:

  1. Fizjologia cyklu miesiączkowego, Klinika Endokrynologii Ginekologicznej WUM, https://endogin.wum.edu.pl/sites/endogin.wum.edu.pl/files/fizjologia_cyklu_miesiaczkowego._hormony_traktu_plciowego._diagnostyka_endokrynologiczna.pdf
  2. Zaburzenia cyklu miesiączkowego, Klinika Endokrynologii Ginekologicznej WUM, https://endogin.wum.edu.pl/sites/endogin.wum.edu.pl/files/zaburzenia_cyklu_miesiaczkowego.pdf

Spis treści