Obfite krwawienia miesięczne (hypermenorrhoea) to dość często występujący problem, zarówno wśród młodych dziewcząt, jak i u pań w okresie klimakterium. Zdarzają się także, i to nie rzadko, u kobiet w wieku rozrodczym, u których gospodarka hormonalna warunkująca cykl powinna być unormowana i ustabilizowana. Obfitych miesiączek nie wolno bagatelizować; przede wszystkim należy pamiętać, że znaczna comiesięczna utrata krwi niekorzystnie wpływa na organizm.
Kiedy mówimy o zbyt obfitych miesiączkach?
Miesiączka to stan fizjologiczny, pierwszy etap cyklu miesięcznego kobiety zawiadywanego przez hormony płciowe i warunkującego płodność. Podczas menstruacji wydalane są wraz z krwią fragmenty endometrium, które – gdy nie dochodzi w danym cyklu do zapłodnienia – nie jest już potrzebne w tak dużej ilości w macicy, obumiera i łuszczy się. Po miesiączce następuje faza folikularna cyklu, po niej owulacja, a następnie (o ile nie doszło do zapłodnienia) faza lutealna i cały cykl rozpoczyna się od nowa. Prawidłowy cykl miesięczny trwa około 28 dni, w jego połowie pojawia się owulacja, a miesiączka trwa 3-7 dni i wydalanych jest podczas niej około 40-80 ml krwi. Jeśli ilość utraconej podczas krwawienia miesiączkowego krwi przekracza 100 ml, mówimy o obfitych miesiączkach, jednak dość ciężko jest samodzielnie jednoznacznie zmierzyć ilość wydalanej w czasie menstruacji krwi. Można to ocenić po ilości zużywanych podczas okresu podpasek lub tamponów oraz dużej ilości skrzepów krwi. Przyjmuje się, że za silne krwawienie uznawana jest menstruacja, podczas której konieczne było zużycie ponad 20 podpasek lub tamponów (wymienianych, gdy poprzednie wyczerpały swoją chłonność; przy obfitych miesiączkach czas ten będzie wynosił 1-2 godziny). Bardziej precyzyjne wyniki da jednak oznaczenie hemoglobiny przed okresem i po menstruacji. Takie badanie pozwoli określić, jak duża była utrata krwi podczas miesiączki. Jeśli po menstruacji poziom hemoglobiny we krwi jest wyraźnie niższy, świadczy to o zbyt obfitym krwawieniu podczas miesiączki.
Objawy związane z silnymi krwawieniami miesiączkowymi
Nadmierne, obfite krwawienie z jamy macicy podczas miesiączki może powodować osłabienie i uczucie zmęczenia. Jeśli sytuacja powtarza się cyklicznie, nie należy tego bagatelizować. Zbyt duża comiesięczna utrata krwi wiąże się z utratą między innymi żelaza oraz innych składników, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Z tego względu nadmierne krwawienie menstruacyjne wymaga konsultacji z lekarzem ginekologiem i znalezienia jego przyczyny.
Silne krwawienia podczas menstruacji u młodych dziewcząt
Obfite miesiączki, podobnie jak inne nieprawidłowości w cyklu miesięcznym, to dość typowy objaw dla młodych dziewcząt, który może utrzymywać się przez kilka lat od wystąpienia pierwszej miesiączki. Podczas okresu dojrzewania układ hormonalny dopiero dostosowuje się do generowanych przez siebie zmian i dostraja organizm kobiety do regularnych cykli miesięcznych. Po 2-3 latach od pierwszej miesiączki wszystko powinno się unormować, cykle powinny stać się regularne, a ilość krwi traconej podczas menstruacji powinna nie być ani zbyt duża, ani zbyt mała. Jeśli tak się nie dzieje, należy skonsultować się z lekarzem ginekologiem, ponieważ zbyt obfite miesiączki mogą wskazywać na zaburzenia hormonalne lub nieprawidłowości w budowie układu rozrodczego, które w przyszłości mogą utrudniać zajście w ciążę. Z lekarzem należy też bezwzględnie skonsultować się w przypadku, gdy obfite miesiączki u młodych dziewcząt powodują osłabienie, znużenie czy inne dolegliwości wskazujące na zbyt dużą utratę krwi.
Silne krwawienia miesiączkowe u kobiet w okresie przekwitania
Kolejną grupą kobiet, u których dość często pojawiają się zbyt obfite miesiączki, są panie wkraczające w okres przekwitania, czyli klimakterium. Silne krwawienia mają u nich związek ze zmianami hormonalnymi mającymi na celu wygaszanie funkcji jajników. W przypadku wystąpienia zbyt dużych krwawień podczas menstruacji należy zgłosić się do lekarza i wykonać niezbędne badania.
Silne krwawienia a antykoncepcja
Silne krwawienia miesięczne mogą być skutkiem zaburzeń hormonalnych, mogą też wskazywać na schorzenia w obrębie dróg rodnych, problemy z krzepliwością krwi lub inne dolegliwości. Także niektóre środki antykoncepcyjne mogą przyczyniać się do występowania zbyt obfitych krwawień z jamy macicy podczas miesiączki. Dzieje się tak zwłaszcza w przypadku stosowania wkładek domacicznych, czyli tak zwanej spirali. Może ona mechanicznie drażnić ściany macicy, co skutkuje nadmiernym złuszczaniem się jej błony (endometrium) podczas okresu.
Obfita miesiączka a ciąża
Choć podczas ciąży nie występuje krwawienie miesięczne, to pierwsza miesiączka po porodzie jest zazwyczaj obfita i trwa nieco dłużej. Nie jest to powód do obaw i niepokoju, o ile sytuacja ta nie powtarza się cyklicznie w kolejnych miesiącach. W takim przypadku warto skonsultować się z lekarzem.
Inne powody obfitych krwawień miesiączkowych
Zbyt silne krwawienia podczas menstruacji mogą być także spowodowane przez endometriozę, czyli przerost błony śluzowej macicy, która pojawia się także w innych miejscach, poza macicą, na przykład w otrzewnej. Powoduje to silne krwawienie podczas okresu i przedłużającą się miesiączkę. Do zbyt obfitych miesiączek może też przyczyniać się zespół policystycznych jajników, czyli schorzenie wynikające z nadmiernej produkcji w organizmie kobiety androgenów, męskich hormonów płciowych. Szacuje się, że nawet kilkanaście procent kobiet w wieku rozrodczym może borykać się z tą dolegliwością. Przyczyną silnych krwawień miesiączkowych może być też niedoczynność tarczycy. W jej wyniku pojawiają się zaburzenia gospodarki hormonalnej – obniża się poziom estradiolu i zwiększa stężenie prolaktyny, co może prowadzić do zaburzeń cyklu miesięcznego i zmian w ilości wydalanej podczas okresu krwi.
Obfite miesiączki – jak sobie z nimi radzić?
Obfitemu krwawieniu podczas menstruacji towarzyszą zazwyczaj bolesne skurcze i inne nieprzyjemne dolegliwości. Doraźnie można radzić sobie z nimi, stosując domowe sposoby, takie jak ciepłe okłady na brzuch i odpoczynek. Zalecana jest jednak wizyta u lekarza, który postawi odpowiednią diagnozę i podejmie decyzję co do dalszego postępowania.
W przypadku zbyt nasilonego krwawienia miesiączkowego należy sprawdzić poziom żelaza i w razie potrzeby wdrożyć suplementację tego pierwiastka.
W przypadku obfitych krwawień i przedłużających się miesiączek u młodych dziewcząt i kobiet lekarz może zalecić stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych, które regulują wydzielanie hormonów, a tym samym cykl. Jeśli przyczyną obfitych miesiączek jest wkładka domaciczna, należy rozważyć inną metodę antykoncepcji.
Każda nieprawidłowość w cyklu miesiączkowym wymaga konsultacji z lekarzem. Doraźnie pomocne będą: zmiana stylu życia na zdrowy (odpowiednia ilość snu i odpoczynku, regularna aktywność fizyczna, redukcja stresu), stosowanie zasad zdrowej diety oraz powrót do prawidłowej wagi ciała.
Bibliografia:
- Fizjologia cyklu miesiączkowego, Klinika Endokrynologii Ginekologicznej WUM, https://endogin.wum.edu.pl/sites/endogin.wum.edu.pl/files/fizjologia_cyklu_miesiaczkowego._hormony_traktu_plciowego._diagnostyka_endokrynologiczna.pdf.
- Natalia Rydz i in., Postępowanie w przypadku obfitych krwawień miesiączkowych u nastolatek, Ginekologia po Dyplomie 2013; 15 (5): 48-54,
- Zaburzenia cyklu miesiączkowego, Klinika Endokrynologii Ginekologicznej WUM, https://endogin.wum.edu.pl/sites/endogin.wum.edu.pl/files/zaburzenia_cyklu_miesiaczkowego.pdf.
Suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety. Zrównoważona dieta i zdrowy tryb życia są istotne dla zachowania zdrowia.