Skrócone cykle miesiączkowe – jakie mogą być ich przyczyny?

Regularnie pojawiające się miesiączki świadczą o dobrym zdrowiu kobiety, choć nie zawsze są wyznacznikiem jej płodności (niekiedy pomimo regularnego miesiączkowania mogą pojawiać się cykle bezowulacyjne). Bardzo ważną kwestią jest jednak nie tylko sama regularność menstruacji, ale także odstęp czasowy pomiędzy nimi. O krótkich cyklach miesiączkowych mówimy, gdy trwają poniżej 24 dni. Zbyt częste miesiączki mogą wskazywać na nieprawidłowości w dojrzewaniu ciałka żółtego i inne problemy z płodnością, na przykład cykle bezowulacyjne. Dowiedz się, jakie mogą być przyczyny skróconych cykli miesiączkowych i jak temu problemowi zaradzić.

Fizjologia cyklu miesiączkowego – co ile dni powinna pojawiać się miesiączka?

Prawidłowy cykl miesiączkowy powinien trwać 28 dni. Pierwsza jego faza to krwawienie miesięczne, które trwa 3-5 dni. Po nim następuje faza folikularna, w której główną rolę odgrywają estrogeny. Hormony te stymulują dojrzewanie komórek jajowych i pęcherzyka Graafa. Pod koniec fazy folikularnej do głosu dochodzi hormon luteinizujący – jego stężenie stopniowo rośnie i osiąga szczyt tuż przed jajeczkowaniem. W połowie cyklu, czyli około 14. dnia prawidłowego cyklu miesiączkowego, pojawia się owulacja – pęcherzyk Graafa pęka i uwalniana jest dojrzała komórka jajowa. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, kolejną fazą cyklu miesiączkowego jest faza lutealna odbywająca się pod wpływem progesteronu. Ciałko żółte wówczas zanika, a endometrium złuszcza się i jest usuwane pod postacią krwawienia miesięcznego – i cały cykl rozpoczyna się na nowo.

O skróconym cyklu mówimy, gdy menstruacja pojawia się częściej niż co 24 dni.

Możliwe przyczyny krótkich cykli miesiączkowych

Skrócenie cyklu miesiączkowego może być spowodowane zbyt krótko trwającą pierwszą fazą cyklu miesiączkowego, czyli fazą folikularną. Do zbyt częstych miesiączek dochodzi także przy niewydolności ciałka żółtego oraz niekiedy w przebiegu cyklu bezowulacyjnego, choć to akurat nie jest regułą – równie dobrze mogą pojawiać się wówczas zbyt rzadkie miesiączki, czyli wydłużone cykle.

Do najczęstszych bezpośrednich przyczyn zaburzeń miesiączkowania, w tym skróconych cykli, należą zmiany i zaburzenia w gospodarce hormonalnej. Cykl miesiączkowy kontrolowany i warunkowany jest przez odpowiednie stężenie hormonów we krwi: estrogenów w fazie folikularnej, luteotropiny (LH) przed i w czasie owulacji oraz progesteronu w fazie lutealnej. Wszelkie nieprawidłowości w wydzielaniu i poziomie tych hormonów będą miały niekorzystne przełożenie na cykl miesiączkowy i płodność.

Hormony płciowe regulujące cykl menstruacyjny wydzielane są przez podwzgórze i przysadkę mózgową.

Zbyt częste miesiączki mogą pojawiać się także w wyniku zapalenia przydatków – macicy, jajników albo jajowodów. Z tego względu nie należy lekceważyć sytuacji, gdy cykl miesiączkowy ulega skróceniu – właściwą reakcją jest wizyta u lekarza.

Do przyczyn skróconych cykli miesiączkowych należy także nieodpowiedni tryb życia. Zbyt mała ilość snu i czasu na odpoczynek oraz stres niekorzystnie odbijają się na zdrowiu, mają też przełożenie na cykl miesiączkowy. W ich wyniku mogą pojawić się zaburzenia miesiączkowania w postaci wydłużonych lub nadmiernie skróconych cykli.

Skrócone cykle miesiączkowe w okresie dojrzewania i w czasie menopauzy

Krótkie cykle miesiączkowe (a także te wydłużone) i nieregularne miesiączki to dość częste zjawisko w przypadku dojrzewających dziewcząt, w pierwszych latach po pojawieniu się pierwszej menstruacji. Nie jest to powód do niepokoju, a raczej całkiem naturalny objaw „dostrajania się” organizmu. Po upływie 2-3 lat wszystko powinno się unormować i miesiączki powinny pojawiać się regularnie oraz we właściwych odstępach czasu. Jest to kwestia ustabilizowania czynności na osi przysadka-podzwgórze-jajnik. Jeśli tak się nie dzieje i po upływie tego czasu cykl miesiączkowy nadal jest zaburzony, należy skonsultować się z ginekologiem, który znajdzie przyczynę skróconych cykli miesiączkowych. Do lekarza należy zgłosić się bezwzględnie wówczas, gdy miesiączki u młodej dziewczyny są nie tylko zbyt częste, ale także obfite.

Częste miesiączki mogą zdarzać się także w okresie klimakterium, kiedy organizm kobiety przygotowuje się do wygaszenia czynności jajników. To także zjawisko naturalne, ale podobnie jak w okresie dojrzewania zbyt częstym menstruacjom może towarzyszyć obfite krwawienie, co stwarza ryzyko anemii. W takim przypadku również konieczna jest wizyta u ginekologa.

Skrócone cykle miesiączkowe – metody postępowania

Zbyt często pojawiające się miesiączki mogą być efektem skrócenia fazy dojrzewania pęcherzyka jajnikowego – owulacja występuje wówczas około 8. dnia cyklu – lub skrócenia fazy ciałka żółtego. W tym drugim przypadku owulacja pojawia się w terminie, natomiast faza ciałka żółtego ulega skróceniu w wyniku zbyt niskiego poziomu estrogenów i progesteronu. Uniemożliwia to zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej w macicy i powoduje przedwczesną miesiączkę.

Jeśli skrócona jest faza folikularna, interwencję podejmuje się wówczas, gdy uniemożliwia to dojrzewanie komórki jajowej (a co za tym idzie – powoduje niepłodność) lub gdy krwawienia miesięczne są zbyt obfite.

Jeśli zbyt częste miesiączki towarzyszą cyklom bezowulacyjnym, interwencja polega na przywróceniu owulacji. W każdym z tych przypadków podstawą jest regulacja poziomu hormonów odpowiedzialnych za prawidłowy przebieg cyklu miesiączkowego.

Dieta i styl życia a zaburzenia miesiączkowania (skrócone cykle)

Na prawidłową gospodarkę hormonalną, a co za tym idzie – na cykl miesiączkowy, ogromny wpływ ma to, co jemy, oraz styl naszego życia. Ludzki organizm jest skomplikowanym i niezmiernie wrażliwym „mechanizmem”, którego właściwe działanie warunkują odpowiednie ilości dostarczanych wraz z pożywieniem składników odżywczych, które z kolej wpływają (poprzez odpowiednie stężenie we krwi) na pracę układu hormonalnego. Na wydzielanie hormonów wpływ ma także to, w jaki sposób reagujemy na stres, ile czasu przeznaczamy na sen i odpoczynek oraz to, czy waga naszego ciała jest prawidłowa. Wszelkie zaburzenia cyklu miesiączkowego wymagają przyjrzenia się pracy układu hormonalnego (wykonania niezbędnych badań), ale także naszemu stylowi życia, przyzwyczajeniom żywieniowym i wadze. Zarówno zbyt niska, jak i zbyt wysoka masa ciała niekorzystnie przekładają się na aktywność hormonów płciowych, a co za tym idzie – na cykle miesiączkowe. Powrót do prawidłowej wagi to pierwszy krok do przywrócenia regularnych menstruacji w odpowiednich odstępach czasowych. Dla uzupełnienia składników odżywczych, takich jak witamina B6, która przyczynia się do regulacji aktywności hormonalnej, oraz kwas foliowy, który bierze udział w procesie podziału komórek, można też sięgnąć po suplementy diety. Pamiętajmy, że nie zastąpią one zdrowej diety i właściwego trybu życia.

Bibliografia:

  1. Fizjologia cyklu miesiączkowego, Klinika Endokrynologii Ginekologicznej WUM, https://endogin.wum.edu.pl/sites/endogin.wum.edu.pl/files/fizjologia_cyklu_miesiaczkowego._hormony_traktu_plciowego._diagnostyka_endokrynologiczna.pdf.
  2. Zaburzenia cyklu miesiączkowego, Klinika Endokrynologii Ginekologicznej WUM, https://endogin.wum.edu.pl/sites/endogin.wum.edu.pl/files/zaburzenia_cyklu_miesiaczkowego.pdf.

Suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety. Zrównoważona dieta i zdrowy tryb życia są istotne dla zachowania zdrowia.

 

Spis treści